Idziemy w 3D?

Wyjątkowo w tym roku, zamiast sylwestrowego modelu pozwolę sobie opublikować taką oto zajawkę:

O co chodzi? Zacznijmy od genezy całego pomysłu. Ponad rok temu wraz z kolegą Andrzejem, budowniczym i opiekunem kolejki ogrodowej w Parowozowni Skierniewice, dyskutowaliśmy na temat braku realistycznych „interfejsów” do sterowania rozjazdami i sygnalizacją na makietach kolejowych. Wydaje się, że jest to temat traktowany po macoszemu przez producentów akcesoriów do modeli kolejowych. Najbardziej realistyczny, dostępny komercyjnie model jaki udało nam się znaleźć to produkt firmy RST Eisenbahnmodellbau, który w ogólnych zarysach przypomina prawdziwą nastawnicę mechaniczną. Oczywiście ze względu na dość niszową tematykę, cena kompletu części jest zaporowa nawet jak na warunki niemieckie.

Poszukiwania modelu zbiegły się w czasie z moimi pierwszymi podrygami w tematyce druku 3D. Gdy wyszedłem już z fazy dorabiania wszystkich brakujących lub zepsutych drobiazgów do mebli w domu, postanowiłem spróbować swoich sił z czymś bardziej skomplikowanym. I tak powstał prototyp pierwszych elementów nastawnicy mechanicznej:

Po kilku miesiącach eksperymentowania z rożnymi skalami oraz boksowania się z możliwościami i ograniczeniami technologii, doszedłem do etapu, w którym mogę powoli zacząć dzielić się dotychczasowymi osiągnięciami.

Opierając się na zdobytych doświadczeniach, udało m się też sformułować pewne założenia odnośnie tego projektu:

1. Model ma umożliwiać odtworzenie dowolnego układu typowej nastawnicy mechanicznej (typ ujednolicony, niem. Einheit) stosowanej na kolejach polskich i niemieckich.
2. Wzorem oryginału model będzie podzielony na wymienne podzespoły.
3. Model ma odtwarzać jak najwięcej funkcjonalności prawdziwej nastawnicy przy minimalnej liczbie uproszczeń.
4. Model ma umożliwiać sterowanie rozjazdami i sygnałami najpopularniejszych producentów akcesoriów to modeli kolejowych.
5. Większość elementów będzie przewidziana do druku 3D w najpopularniejszej (i najtańszej) technologii FFF (druk filamentem PET lub PLA), elementy wydruku nie mogą przekraczać rozmiaru typowej „domowej” drukarki 3D (pole wydruku ~20 cm x 25 cm).
6. Pozostałe elementy muszą być łatwo dostępne (np. śruby) lub łatwe do wykonania w warunkach przeciętnie wyposażonego warsztatu modelarskiego (np. drobne elementy z drutu).
7. Wszystkie elementy będą projektowane w skali 1:5, która stanowi kompromis umożliwiający spełnienie założenia z punktu 3 i 5.

Oczywiście, cały projekt jest oparty na oficjalnej dokumentacji (Albumy konstrukcyjne urządzeń zabezpieczenia ruchu pociągów, tom 2) oraz konfrontowany z oryginałem ze zbiorów Parowozowni Skierniewice.

Tak więc jaki jest dalszy plan?

Pierwszy model (przedstawioną na filmie powyżej dźwignię zwrotnicową) opublikuję w Repozytorium w najbliższych tygodniach w formie plików STL – najpopularniejszego formatu obiektów 3D, zjadliwego dla wszystkich slicerów do drukarek. Tradycyjnie muszę jeszcze „tylko” przebrnąć przez opracowanie instrukcji składania. Model będzie dostępny na tych samych warunkach, co moje dotychczasowe opracowania modeli kartonowych.

Zdaję sobie sprawę, że druk 3D jest jeszcze poza zasięgiem wielu modelarzy, ale biorąc pod uwagę rosnącą popularność tej technologii oraz coraz większą jej dostępność w formie usług wydruku 3D jest to atrakcyjniejsza i tańsza alternatywa w stosunku do np. tak ongiś propagowanej „modelarskiej ślusarki”.

Równolegle z publikacją części do modelu postaram się prowadzić relację, w formie krótkich filmów na YouTube z budowy nastawnicy, która docelowo będzie służyła do sterowania wspomnianą na wstępie kolejką ogrodową. Poza relacją będę też zamieszczał informacje, które pozwolą lepiej zrozumieć do czego służą poszczególne elementy nastawnicy, jak projektowało się nastawnice mechaniczne w rzeczywistości i jak wykorzystać publikowane modele w konkretnych przypadkach do sterowania makietami kolejowymi.

Na zakończenie od razu uprzedzam pytanie: nie będę prowadził sprzedaży gotowych elementów ani kompletnych podzespołów czy całej nastawnicy. Po prostu nie mam warunków ani czasu na podjęcie rzetelnej, seryjnej produkcji. Byłoby to też zaprzeczenie dotychczasowej idei Repozytorium: modelarzu, zrób sobie sam!

Tak więc do zobaczenia w kolejnych odsłonach projektu.

I jak zawsze: miłego sklejania!