FAQ

Model już pobrany, miejsce na półce/makiecie naszykowane i… co dalej? Tutaj znajdziecie wskazówki dotyczące wydruku i sklejania modeli z Repozytorium, potrzebnych narzędzi i materiałów oraz objaśnienie symboli stosowanych w opracowaniach.

Czym otwierać opracowania i dokumenty z Repozytorium?

Wszystkie modele dostępne są jako pliki formatu *.pdf, które można otworzyć za pomocą programu Adobe Reader.

Co oznaczają symbole przy numerach części?

We wszystkich opracowaniach modeli w Repozytorium przyjęto pewną konwencję oznaczeń, która wskazuje w jaki sposób należy wykonać dany element.

	Gwiazdki przy numerze części wskazują, że daną część należy podkleić przed wycięciem kartonem lub tekturą o odpowiedniej grubości: jedna gwiazdka (np. 7) oznacza podklejenie kartonem do grubości ok. 0.5mm, dwie gwiazdki (np. 7) oznaczają podklejenie tekturą 0.5mm, trzy gwiazdki (np. 7**) oznaczają podklejenie tekturą 1mm.
	Części oznaczone cyframi rzymskimi (np. XIV) to elementy, które należy wykonać we własnym zakresie na podstawie szablonów w instrukcji.
	Szary numer oznacza miejsce, w którym należy przykleić część o podanym numerze. Numer części do przyklejenia jest podany o ile w danym polu jest miejsce na jego wpisanie.
	Krótkie odcinki na przedłużeniu krawędzi części oznaczają linię zagięcia. Kierunek zagięcia należy ustalić na podstawie instrukcji.
	Symbol nożyczek wewnątrz obrysu oznacza pole, które należy wyciąć. Symbol nożyczek na przedłużeniu linii oznacza krawędź, którą trzeba naciąć.
	Krzyżyk wewnątrz części w kształcie okręgu oznacza środek okręgu np. do wyśrodkowania cyrkla wycinającego. Jeżeli element jest wypełniony kolorem, to zamiast krzyżyka, na jego obwodzie znajdują się krótkie odcinki, których przedłużenie wyznacza środek okręgu. Jeśli pole w kształcie okręgu ma być wycięte, krzyżyk jest umieszczony na środku symbolu nożyczek.
	Niebieskie symbole wskazują sposób formowania części: okrąg oznacza, że element należy zwinąć w rurkę, spirala oznacza, że element należy zwinąć ciasno w wałek, niepełna spirala z cyfrą oznacza, że element należy zwinąć na innej części lub szablonie z drutu, inny kształt symbolu oznacza, że element należy ukształtować według symbolu (symbol jest docelowym kształtem w skali 1:1).
	Niektóre elementy znajdują się na tzw. książeczce. Należy ją wyciąć w całości, zagiąć wzdłuż linii i skleić połowy, a po wyschnięciu wyciąć elementy – dzięki temu części będą miały odpowiedni kolor z obu stron. Jeśli elementy wymagają podklejenia, książeczkę należy rozciąć i między jej połówki wkleić karton lub tekturę o odpowiedniej grubości.

Przyjęto też następującą konwencję numeracji:

	Poszczególne podzespoły modelu mają wspólny numer, oraz dodatkową literę rozróżniającą części w obrębie podzespołu (np. 6, 6a, 6b itd.).
	Jeśli elementy różnią się nieznacznie, np. tylko długością (np. szczeble na semaforze kratowym) to wyróżnikiem jest cyfra rzymska w górnym indeksie (np. 1d^I, 1d^II, 1d^III itd.).
	Jeżeli istotna jest lokalizacja części, stosowane są dodatkowe oznaczenia np. 1b^LP (część 1b, lewo-przód).
	W instrukcji kompletne podzespoły oznacza się zakresem numerów części z których ten podzespół się składa (z pominięciem elementów z szablonów) np. 8..8d oznacza podzespół składający się z części 8, 8a, 8b, 8c i 8d, natomiast 8..8c + 8e oznacza podzespół składający się z części 8, 8a, 8b, 8c i 8e.

Na jakim papierze drukować modele?

Arkusze z częściami modelu są przewidziane do druku na arkuszach kartonu formatu A4 (297mm x 210mm) o grubości ok. 0.2mm do 0.3mm. Aby ocenić grubość kartonu wystarczy złożyć ciasno cztery kawałki dobieranego papieru i zmierzyć grubość krawędzi takiej kanapki – powinna mieć ok. 1mm. Należy też uważać na fakturę papieru – karton nie powinien być zbyt gąbczasty ani nie powinien mieć widocznej faktury włókien.

Najlepszym materiałem na modele jest karton o gramaturze ok. 160-180 g/m², czyli np. karton ze zwykłego bloku technicznego.

Mniejsze modele mogą być łatwiejsze w sklejaniu, jeśli wydrukuje je się na cieńszym papierze.

Jak drukować modele?

Jeżeli drukujemy w domu, to musimy się upewnić, że nasza drukarka jest w stanie łyknąć karton z bloku technicznego. Najlepsze pod tym względem są drukarki przelotowe, w których podajnik papieru znajduje się z jednej strony urządzenia, a gotowy wydruk ląduje po drugiej – wydruk odbywa się więc na płaskim arkuszu. W urządzeniach, w których papier jest owijany wokół wałka podajnika ryzykujemy zacięcie papieru lub nawet uszkodzenie przekładni podajnika – lepiej w takim wypadku przejść się do najbliższego punktu poligraficznego.

Jakie opcje wydruku stosować?

Modele należy drukować jednostronnie, jedna strona na arkusz. Należy się upewnić, czy skalowanie strony jest wyłączone lub ustawione na oryginalny rozmiar. Dobrze jest przed wydrukowaniem na docelowym arkuszu kartonu zrobić próbę na zwykłej kartce papieru – na każdym arkuszu z częściami umieszczony jest liniał poziomy i pionowy o działce 1cm, które wystarczy zmierzyć, aby sprawdzić, czy nie doszło do zachwiania proporcji wydruku.

Jak sklejać modele z Repozytorium?

Przy sklejaniu modeli z Repozytorium obowiązują te same reguły, co przy każdym innym modelu kartonowym. Sam temat sklejania modeli kartonowych wymagałby osobnej strony internetowej lub książki (choćby z działki kolejowej: Modele kartonowe wagonów i lokomotyw Tadeusza Dąbrowskiego, WKŁ, Warszawa 1985). Adeptom modelarstwa kartonowego jako dobry punkt startowy w świat modeli kartonowych polecam rodzime fora modelarskie: Konradus i Kartonwork, anglojęzyczne Paper Modelers i niemiecki Kartonist.de.

Przy projektowaniu części do modeli przyjąłem tylko następujące założenia:

części są klejone na styk – w przypadku trudności modelarz może dorobić sklejki wzmacniające spoinę z osobnego kawałku kartonu,
części wymagające zwijania lub formowania należy zawsze zwijać zgodnie z kierunkiem krótszej krawędzi strony – zazwyczaj jest to kierunek prostopadły do włókien arkusza, a więc nie powodujący załamań przy zwijaniu.

Jakie narzędzia będą potrzebne?

Narzędzia Dobór narzędzi to osobista preferencja modelarza. Na podstawowy warsztat wystarczy dobry nóż lub skalpel modelarski do wycinania, podkładka lub mata do wycinania oraz linijka o długości 30cm. Dlaczego nie wymieniam nożyczek? Na własnej skórze przekonałem się, że nożyczki są narzędziem mało precyzyjnym jeśli chodzi o wykonanie bardzo małych detali.

Bardziej zaawansowani modelarze mogą pomyśleć o rozszerzeniu swojego warsztatu np. o cyrkiel do wycinania okręgów.

Niezbędnym narzędziem jest także klej. Wybór kleju, to temat tyleż szeroki co kontrowersyjny. Na początek warto spróbować sił z klejem polimerowym na bazie wody, określanym w modelarskim światku jako BCG. Jest to nic innego jak rzadki, przezroczysty klej biurowy w podłużnych buteleczko-tubkach z aplikatorem w formie małej gąbki. Uwaga – kleje wodne rozpuszczają tusz z wydruków drukarkami atramentowymi! Elementy z drutu najlepiej kleić klejami cyjanoakrylowymi np. popularną Kropelką.

Jakie dodatkowe materiały będą potrzebne?

Wykonanie niektórych elementów modeli z kartonu byłoby bardzo trudne lub wręcz niewykonalne. W takich wypadkach modelarz musi wykonać te części we własnym zakresie na podstawie umieszczonych w instrukcji rysunków szablonów. Przed rozpoczęciem pracy nad modelem dobrze jest więc zaopatrzyć się w następujące materiały:

Drut o średnicy od 0.2mm do 1.5mm – niezbędny do wykonania elementów takich jak rury, przewody, cięgła barierki itp. Najlepiej do tego celu nadaje się drut miedziany, ze względu na swoją plastyczność.
Przezroczysta folia – do wykonania np. szkieł przesłon semaforowych. Folie o odpowiednich barwach można zakupić np. w punktach poligraficznych – folie taką stosuje się jako okładki do bindowanych dokumentów.
Karton, tektura o grubości 0.5mm i 1mm – niezbędny surowiec do podklejania elementów kartonowych w celu zwiększenia ich grubości.
Plastikowe kształtki – np. z opakowań po lekach, do wykonania np. kloszy lamp.

Czy modele z Repozytorium wymagają malowania?

Opracowania modeli z Repozytorium występują w dwóch wariantach – kolorowych i czarno-białych. Opracowania czarno-białe należy pomalować we własnym zakresie. Opracowania kolorowe mogą wymagać retuszu niezamalowanych krawędzi, pomalowania niezadrukowanej strony elementów lub malowania szablonów.

Czy modele z Repozytorium są trudne w sklejaniu?

Modele dostępne w Repozytorium są zaprojektowane w dość zróżnicowanych poziomach trudności. Modele w skali 1:25 zawierają dużą liczbę detali, modele w mniejszych podziałkach (TT i N) charakteryzują się z kolei dość małymi częściami i dużą liczbą elementów, które trzeba wykonać samodzielnie na podstawie szablonów. Najbardziej zrównoważonymi pod względem trudności są modele w podziałce 0 i to od nich radziłbym rozpocząć swoją przygodę z kartonową infrastrukturą kolejową. Wskazane jest jednak posiadanie już pewnego doświadczenia w sklejaniu modeli kartonowych.

Najbardziej złożone modele w skali 1:25 zawierają komplet detali potrzebnych do wykonania dobrego modelu redukcyjnego – jeśli modelarz nie czuje się na siłach aby wyciąć detal o wymiarach bliskich milimetra (mniejszych w swoich projektach unikam) może go pominąć.

Na jakich zasadach mogę rozpowszechniać modele z Repozytorium?

Te i inne kwestie prawne zawarte są na osobnej podstronie Zasady użytkowania.